Nhân Luận

Nhân Luận Thiên địa bất nhân, dĩ vạn vật vi sô cẩu. Thánh nhân bất nhân, dĩ bách tính vi sô cẩu. Thiên địa chi gian,kỳ do thác thược hồ.Hư nhi bất khuất,động chi dũ xuất.Đa ngôn số cùng, bất như thủ trung. Dịch : Trời đất không có lòng nhân, coi bách tính như chó rơm.Thánh nhân không có lòng nhân, coi bách tính như chó rơm.Khoảng trời đất giống như ống bễ. Trống không mà không hao kiệt, càng động, hơi càng ra. Nói nhiều cũng chẳng hết, thà giữ lấy Trung. Diễn : Trời đất cưu mang, sinh trưởng, che chở vạn vật như vậy, không phải bằng lòng nhân tầm thường của nhân thế, mà bằng một lòng nhân siêu việt. Vì siêu việt nên trời đất bất nhân. Người không hơn gì cây cỏ , muôn thú muôn loài thậm chí cục đá , dòng sông, đều như nhau , không phải con người là thượng đẳng cầm quyền sinh sát vạn vật , không phải đối tượng để vạn vật suy tôn và phục vụ . Thánh nhân cũng vậy mọi chúng sinh đều bình đẳng , giàu nghèo sang hèn, nguyên vẹn khuyết tật , đẹp xấu già trẻ như nhau, đối nhân xử thế được vậy là thánh nhân . Thiên địa như bể lò rèn để yên làm gì có hơi mà phải kéo mới có hơi , thiên địa trường tồn và vô cùng , dụng tâm mà hiểu , dụng nhất câu nửa chữ mà hiểu thì đó là đạo còn hơn quảng bá giảng thuyết mà càng giảng dân càng u mê tăm tối, mê tín dị đoan . Thế nhưng Lão tử lại nói người là lớn nhất , người là một trong bốn lớn . Nhân pháp địa, địa pháp thiên, thiên pháp Đạo, Đạo pháp tự nhiên. Dịch : Người noi theo phép tắc của Đất, Đất noi theo phép tắc của Trời, Trời noi theo phép tắc của Đạo, còn Đạo thì noi theo phép tắc tự nhiên. Đạo đại, thiên đại, địa đại, nhân diệc đại. Vực trung hữu tứ đại nhi nhân cư kỳ nhất yên. Dịch : Đạo lớn, trời lớn, đất lớn, người cũng lớn. Trong thiên hạ có bốn thứ lớn, mà người là một. Chỉ cần hiểu người là tiểu vũ trụ , thiên địa là đại vũ trụ , mà đạo là con đường để tiểu vũ trụ và đại vũ trụ hoà hợp dung hoà với nhau , không ai lấn ai, trung dung mà sống, cân bằng mọi thứ được là tu . Không quá là trường sinh Quá là diệt . Diệt cũng là khởi của sinh, sinh cũng là khởi của diệt , luân hồi tuần hoàn ..đó là luật của trời đất . Trong Dịch có 2 quẻ Nhân Phong Hoả Gia Nhân, và Thiên Hoả Đồng Nhân , thế nhưng xuyên suốt 64 quẻ trong kinh dịch đều chứa đựng con người , tóm tắt kinh dịch cũng chỉ cần vài câu ngắn ngủi như sau : Kinh dịch là đạo làm người , diễn sinh 64 quẻ và các hào từ chỉ ra rằng ở mỗi thời điểm khác nhau trong cuộc đời ta nên sống như thế nào, nên làm cái gì, đối nhân xử thế ra sao . Làm người thì khó, làm chó chỉ cần 2 giây , thế nên người trong trời đất mang hình thái con người thì nhiều nhưng chuẩn người lại không có bao nhiêu . Đứng thẳng được giữa thiên địa là người, người tìm về nơi hẻo lánh, sinh hoạt bỏ đi dục vọng. Sống lành mạnh là tiên, vì vậy lấy chữ nhân ghép với chữ núi gọi là Tiên. Sơn nhân vì đầu óc thanh tỉnh nên sáng suốt .. Sơn nhân diệu kế. Con người càng dùng mưu gây hoạ càng nhiều ..